Spis treści
Co to jest czas Present Continuous?
Czas Present Continuous, znany również jako czas teraźniejszy ciągły, jest popularnym czasem w języku angielskim, dlatego warto poświęcić mu uwagę. Jego budowa opiera się na dwóch elementach:
- odpowiedniej formie czasownika „to be” – „am”, „is” lub „are”,
- czasowniku głównym z dodaną końcówką „-ing”.
Przykładowo, słowo „read”, oznaczające „czytać”, transformuje się w „reading”, które tłumaczymy jako „czytający” lub po prostu „czytam”. Jak widać, zasada jest naprawdę klarowna!
Kiedy używamy czasu Present Continuous?
Czas Present Continuous jest niezwykle przydatny w języku angielskim, pozwalając nam na wiele sposobów wyrażać różne sytuacje. Wykorzystujemy go przede wszystkim, gdy chcemy opisać akcje, które rozgrywają się dokładnie w tym momencie – gdy widzimy kogoś zanurzonego w lekturze, naturalnie powiemy: „On właśnie czyta książkę”. Oprócz tego, ten czas gramatyczny pozwala nam mówić o działaniach o charakterze tymczasowym. Niekoniecznie trwają one dosłownie w tej sekundzie, ale rozciągają się w pewnym okresie. Na przykład, zdanie: „W tym roku uczę się hiszpańskiego” sugeruje, że nauka jest w toku, choć niekoniecznie siedzę nad podręcznikiem właśnie teraz. Co więcej, Present Continuous idealnie sprawdza się do opisywania zaplanowanych wydarzeń. Mówimy o konkretnych, ustalonych planach na przyszłość. Zatem, bez wahania możemy powiedzieć: „Spotykamy się jutro o 10 rano”. Kiedy odczuwamy irytację spowodowaną czyimś powtarzalnym zachowaniem, również sięgamy po Present Continuous. W takich przypadkach często pojawiają się słowa podkreślające częstotliwość, takie jak 'zawsze’ lub 'ciągle’. Weźmy przykład: „On ciągle narzeka” – czyż to nie doprowadzające do szału? Na koniec, warto wspomnieć, że ten czas jest idealny do opisywania dynamicznych, zmieniających się sytuacji. Dobrym przykładem jest zdanie: „Klimat zmienia się w zastraszającym tempie”. To pokazuje, jak szybko zachodzą te zmiany.
Jak tworzymy czas Present Continuous?
Konstrukcja czasu Present Continuous jest dość intuicyjna. Wykorzystujemy w niej odpowiednią formę czasownika „być” – „am”, „is” lub „are” – w połączeniu z czasownikiem opisującym daną czynność, wzbogaconym o końcówkę „-ing”.
W zdaniach oznajmujących kolejność jest następująca: najpierw podmiot, następnie odpowiednia forma „to be”, a na końcu czasownik z końcówką „-ing”, na przykład: „I am reading”.
Aby utworzyć przeczenie, wystarczy dodać słówko „not” po „to be”, tworząc konstrukcję: osoba + „to be” + „not” + czasownik z „-ing”. Możemy posłużyć się przykładem: „She is not watching” lub użyć formy skróconej: „She isn’t watching”.
Pytania ogólne, na które odpowiadamy twierdząco lub przecząco, wymagają inwersji – przestawienia „to be” na początek zdania: „To be” + osoba + czasownik z „-ing”?. Przykładem może być: „Are you listening?”.
Z kolei pytania szczegółowe, wymagające bardziej rozbudowanej odpowiedzi, rozpoczynają się od słowa pytającego, takiego jak „what”, „where”, „when”, „why” lub „how”. Następnie stosujemy inwersję, analogicznie jak w pytaniach ogólnych: słowo pytające + „to be” + osoba + czasownik z „-ing”?. Ilustruje to przykład: „What are you doing?”.
Jakie są zastosowania czasu Present Continuous?
Czas Present Continuous jest niezwykle wszechstronny. Możesz go użyć, aby:
- opowiedzieć o czynnościach wykonywanych dokładnie w tym momencie, np. „Właśnie piszę maila”,
- zasygnalizować tymczasowość danej sytuacji, podkreślając jej niestały charakter, np. „Obecnie mieszkam w Krakowie” (sugerując, że to przejściowe),
- mówić o konkretnych, zaplanowanych wydarzeniach w przyszłości, wyrażając pewność, że coś się wydarzy, np. „Jutro wybieram się do kina”,
- opisywać powtarzające się zachowania, często z wyraźnym zabarwieniem irytacji, np. „On notorycznie spóźnia się na spotkania!”,
- zrelacjonować proces dynamicznej zmiany, rozwój pewnej sytuacji, np. „Pogoda stopniowo się poprawia”.
Różnorodne zastosowania czasu Present Continuous pokazują, że opisuje on akcje, które trwają i rozwijają się w czasie.
Kiedy nie stosujemy czasu Present Continuous?
Czasu Present Continuous nie stosujemy z czasownikami opisującymi stany, a nie czynności. Nazywamy je statycznymi i odnoszą się one do:
- uczuć (jak „kochać” czy „nienawidzić”),
- opinii (na przykład „wierzyć”, lub „myśleć” w sensie „uważać”),
- stanów umysłu (np. „wiedzieć”, „rozumieć”),
- wrażeń zmysłowych (np. „widzieć”, „słyszeć”, „wąchać”).
Dlatego zamiast powiedzieć „I am knowing the answer” (co jest niepoprawne), użyjemy formy „I know the answer” w czasie Present Simple. Jednak, co ciekawe, istnieją pewne wyjątki od tej reguły. Czasowniki statyczne mogą nabrać charakteru dynamicznego, a wtedy użycie Present Continuous staje się dopuszczalne. Weźmy na przykład słowo „think”. Gdy oznacza „rozważać”, możemy użyć go w czasie Present Continuous, tak jak w zdaniu: „I am thinking about buying a new car” – czyli „Rozważam zakup nowego samochodu”. Podobnie, „see”, kiedy oznacza „spotykać się”, jak w zdaniu: „I am seeing my doctor tomorrow” – „Jutro spotykam się z lekarzem”. Konkludując, kluczową rolę odgrywa tutaj kontekst zdania.
Jakie są słowa charakterystyczne dla czasu Present Continuous?
Słowa kluczowe są niezwykle pomocne w identyfikacji czasu Present Continuous. Są to przede wszystkim wyrażenia odnoszące się do bieżących wydarzeń lub sytuacji o charakterze tymczasowym. Do najczęściej spotykanych należą:
- „now” (teraz),
- „at the moment” (w tej chwili),
- „currently” (obecnie),
- „these days” (w tych dniach),
- „still” (nadal),
- „today” (dzisiaj),
- „tonight” (dziś wieczorem).
Pojawienie się tych słów to często wskazówka, że powinniśmy użyć właśnie czasu Present Continuous. To jednak nie wszystko. W zdaniach, które wyrażają nasze rozdrażnienie, mogą występować przysłówki częstotliwości, takie jak: „always” (zawsze), „constantly” (ciągle) i „forever” (bezustannie). One również mogą sygnalizować użycie Present Continuous.
Co to są czasowniki statyczne i ich wpływ na Present Continuous?
Czasowniki statyczne, inaczej czasowniki stanu, opisują trwające stany, a nie dynamiczne działania. Właśnie dlatego zazwyczaj nie stosuje się ich w czasie Present Continuous, który odnosi się do czynności wykonywanych w danym momencie lub w określonym przedziale czasowym. Do czasowników statycznych zaliczamy te, które wyrażają:
- Emocje: na przykład love (kochać), hate (nienawidzić) lub like (lubić), a także dislike (nie lubić) i fear (bać się),
- Opinie i przekonania: takie jak believe (wierzyć), think (uważać), doubt (wątpić), a także suspect (podejrzewać) i agree (zgadzać się),
- Stany umysłu: dobrym przykładem są know (wiedzieć), understand (rozumieć) i remember (pamiętać), ale i forget (zapominać), czy recognize (rozpoznawać) także się tu kwalifikują,
- Wrażenia zmysłowe: tu wymienić można see (widzieć), hear (słyszeć), a oprócz tego smell (wąchać), taste (smakować) i feel (czuć),
- Posiadanie: reprezentowane przez have (mieć), own (posiadać) i belong (należeć).
Zamiast czasu Present Continuous, z tymi czasownikami stosuje się Present Simple, ponieważ opisują one stany, które trwają, a nie akcje o charakterze tymczasowym. Zamiast niepoprawnego „I am knowing the answer”, powinieneś powiedzieć „I know the answer”. Istnieją jednak pewne wyjątki. Czasownik statyczny może przyjąć znaczenie dynamiczne, co umożliwi użycie go w czasie Present Continuous. Spójrzmy na przykłady:
- Think w znaczeniu „rozważać”: „I am thinking about buying a new car.” (Rozważam zakup nowego samochodu),
- See jako „spotykać się”: „I am seeing my doctor tomorrow.” (Jutro spotykam się z lekarzem),
- Taste oznaczające „smakować” (sprawdzać smak): „The chef is tasting the soup.” (Szef kuchni smakuje zupę).
Kluczowe jest zatem, aby odróżnić, czy dany czasownik opisuje stan, czy czynność. To właśnie ta wiedza pozwala na poprawne użycie go w czasie Present Continuous.
Jakie są zdania w czasie Present Continuous?
W czasie Present Continuous możemy formułować zdania w trzech formach: twierdzące, przeczące oraz pytające, a każda z nich cechuje się odmienną strukturą.
Aby stworzyć zdanie twierdzące, wystarczy połączyć podmiot z odpowiednią formą czasownika 'to be’ (czyli 'am’, 'is’ lub 'are’), a następnie dodać czasownik z końcówką ’-ing’. Przykładowo: „I am reading” (czytam właśnie). Można również powiedzieć: „He is playing” (on teraz gra) lub „They are watching” (oni w tej chwili oglądają).
Zdania przeczące konstruujemy poprzez umieszczenie słówka 'not’ po czasowniku 'to be’. Mówiąc inaczej: podmiot + 'to be’ + not + czasownik z końcówką ’-ing’. Popatrz na te przykłady: „I am not reading” (nie czytam), „He isn’t playing” (on nie gra), „They aren’t watching” (oni nie oglądają). Nierzadko spotyka się formy skrócone, jak wspomniane „isn’t” czy „aren’t”.
Z kolei pytania ogólne, na które odpowiadamy „tak” lub „nie”, tworzymy za pomocą inwersji. Inwersja polega na zamianie miejscami podmiotu i 'to be’: 'To be’ + podmiot + czasownik z końcówką ’-ing’?. Spójrzmy na przykład: „Are you reading?” (czy aktualnie czytasz?).
Na koniec pytania szczegółowe, pozwalające na uzyskanie konkretnych odpowiedzi, rozpoczynamy od słowa pytającego, takiego jak 'What’, 'Where’, 'When’, 'Why’ lub 'How’. Potem stosujemy inwersję: słowo pytające + 'to be’ + podmiot + czasownik z końcówką ’-ing’?. Na przykład: „What are you reading?” (co czytasz?).
Jakie są typowe błędy w użyciu czasu Present Continuous?
Typowe błędy w stosowaniu czasu Present Continuous często wynikają po prostu z niedostatecznego zrozumienia jego charakterystyki. Zobaczmy więc, jakie pomyłki zdarzają się najczęściej:
- używanie tego czasu z czasownikami statycznymi, czyli takimi, które opisują stan, a nie czynność. Przykładowo, konstrukcja „I am knowing” jest niepoprawna – powinno się powiedzieć „I know”,
- zapominanie o czasowniku „to be”, co skutkuje błędnymi zdaniami typu „I reading”. Pamiętajmy, że właściwa forma to „I am reading”,
- błędy pojawiają się również przy tworzeniu formy z końcówką „-ing”. Warto tutaj zwrócić szczególną uwagę na ortografię, chodzi o takie sytuacje, jak podwajanie spółgłosek w czasownikach jednosylabowych, gdzie występuje sekwencja: spółgłoska-samogłoska-spółgłoska. Dla przykładu, „run” zamienia się w „running”,
- nie używaj Present Continuous do opisywania rutynowych czynności – do tego celu służy Present Simple. Zamiast mówić w Present Continuous, powiedz: „I usually go to work at 8 am”,
- należy unikać także używania przysłówków charakterystycznych dla innych czasów, ponieważ może to zmienić znaczenie wypowiedzi. „Always” w Present Simple nie ma takiego samego wydźwięku, jak „always” w Present Continuous, gdzie często wyraża irytację. Miej to na uwadze, konstruując zdania.
Jakie są przydatne przykłady czasu Present Continuous?
Przykłady zastosowania czasu Present Continuous doskonale ilustrują jego wszechstronność. Pozwala on opisywać różnorodne sytuacje.
- używamy go, gdy chcemy powiedzieć o czynności trwającej w chwili mówienia. Prostym przykładem jest: „I am working at the moment” (W tej chwili pracuję),
- możemy go również wykorzystać do opisania sytuacji o charakterze tymczasowym. Na przykład: „She is staying with her sister for a week” (Ona zatrzymuje się u siostry na tydzień) – co wskazuje, że to nie jest jej stałe miejsce pobytu,
- ponadto, Present Continuous przydaje się do mówienia o zaplanowanych wydarzeniach, które odbędą się w przyszłości. Spójrzmy na zdanie: „They are getting married next month” (Oni biorą ślub w przyszłym miesiącu). Sygnalizuje ono, że wszystko jest już dopięte na ostatni guzik,
- nie można zapomnieć o jego zastosowaniu do wyrażania irytacji z powodu powtarzających się zachowań. Weźmy pod uwagę: „He is always interrupting me!” (On ciągle mi przerywa!). Użycie słowa „always” wzmacnia poczucie frustracji,
- co więcej, opisuje on sytuacje, które ulegają dynamicznym zmianom. Przykład: „The children are growing up so fast” (Dzieci tak szybko dorastają). Ileż w tym prawdy!,
- i wreszcie, możemy za jego pomocą zadać pytanie o to, co ktoś w danym momencie robi. „What are you doing now?” (Co teraz robisz?) – pytanie, choć proste, jakże często zadawane.