Jan Czuj, urodzony 20 maja 1886 roku w Borzęcinie, a zmarły 9 sierpnia 1957 roku w Warszawie, to postać, która wywarła znaczący wpływ na polskie życie duchowe i akademickie. Był on duchownym rzymskokatolickim oraz profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie swoją wiedzą i pasją inspirował wielu studentów oraz pracowników naukowych.
Wielkim osiągnięciem Jana Czuja był jego wkład w rozwój Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie, której był pierwszym rektorem. Jego zaangażowanie w edukację teologiczną oraz dążenie do pogłębiania wiedzy wśród młodych duchownych uczyniły go jednym z najbardziej szanowanych księży patriotów w Polsce.
Jan Czuj pozostaje w pamięci jako osoba, która łączyła głęboką wiarę z akademickim życiem, stając się wzorem do naśladowania dla przyszłych pokoleń.
Życiorys
Jan Czuj rozpoczął swoją drogę do kapłaństwa w 1908 roku, kiedy to wstąpił do Małego Seminarium Duchownego. Po czteroletnich studiach teologicznych, urokliwe 29 czerwca 1912 roku, uzyskał święcenia kapłańskie. W 1916 roku zakończył studia na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie uzyskał tytuł doktora w specjalizacji patrystyki. Krótko później, 1 lipca 1917, objął stanowisko katechety w Gimnazjum im. Jana barona Goetza w Brzesku.
W Brzesku Czuj zaangażował się w wiele organizacji, m.in. w Stronnictwie Katolicko-Ludowym oraz Naczelnym Komitecie Narodowym. W latach 1922–1935 zasiadał w Sejmie Rzeczypospolitej Polskiej jako poseł. W 1938 roku opuścił Brzesko i przeniósł się do Warszawy, gdzie objął Katedrę Patrologii z Homiletyką na Wydziale Teologii Katolickiej Uniwersytetu Warszawskiego. 10 września 1938 został mianowany profesorem nadzwyczajnym homiletyki i patrologii, a także trzykrotnie sprawował funkcję dziekana tego wydziału.
Warto podkreślić, że Czuj był pierwszym rektorem Akademii Teologii Katolickiej oraz na początku lat 50. XX wieku aktywnie wspierał ruch księży patriotów, którzy popierali ówczesne władze i reformy w Polsce Ludowej. Jako jeden z przywódców, stał na czele Komisji Intelektualistów, która organizowała debaty na temat relacji między marksizmem a katolicyzmem oraz międzynarodowe problemy społeczne.
Dodatkowo, przewodniczył zjazdowi księży związanym z Ruchem Społeczno-Politycznym Katolików PAX, który w lutym 1953 roku zatwierdził dekret dotyczący obsadzania kościelnych stanowisk. Jan Czuj zmarł 9 sierpnia 1957 roku w Warszawie, po długotrwałej chorobie. Jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz Powązkowski w Warszawie, gdzie został pochowany (kwatera 206-1-6).
Wybrane publikacje książkowe
Jan Czuj jest autorem wielu znaczących dzieł, które przyczyniają się do zgłębiania tematów związanych z teologią oraz historią Kościoła.
- Kościół a państwo u św. Augustyna. Lwów: 1918, s. 62,
- Hierarchja kościelna u św. Augustyna. Lublin: Uniwersytet Lubelski, 1925, s. 127,
- Święty Augustyn o Żydach. Kraków: Gronuś i Orłowski, 1928, s. 60,
- Spór św. Augustyna ze św. Hieronimem: studjum biblijno-patrystyczne. Poznań: Księgarnia św. Wojciecha, 1934, s. 39,
- Poglądy św. Augustyna na wymowę kościelną. Warszawa: 1936, s. 55,
- Żywot św. Augustyna. Warszawa: Wydawnictwo SS. Loretanek-Benedyktynek, 1952, s. 227.
Oprócz tych prac, zajmował się także tłumaczeniami Ojców Kościoła oraz napisał kontrowersyjny artykuł o charakterze antysemickim, który ukazał się w Ateneum Kapłańskim.
Ordery i odznaczenia
Jan Czuj, wybitna postać, został odznaczony wieloma prestiżowymi wyróżnieniami za swoje zasługi. Jego osiągnięcia zasługują na szczególne wyróżnienie. Oto lista nagród, które otrzymał w trakcie swojej kariery:
- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 22 lipca 1953 roku,
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 22 lipca 1951 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi, przyznany dwukrotnie: pierwszy raz 10 marca 1939 roku oraz drugi raz 20 lipca 1954 roku.
Przypisy
- a b Cmentarz Stare Powązki: JAN CZUJ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 14.02.2020 r.]
- Św. Augustyn a rasizm. „Ateneum Kapłańskie”. Rok 31 Tom 44 Zeszyt 1, s. 1–12, czerwiec–lipiec 1939. Włocławek: Seminarium Duchowne. [dostęp 30.11.2020 r.]
- Posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny. Tom III. K-Ł, wyd. Warszawa 2005, s. 425.
- Praca zbiorowa, Leksykon historii Polski po II wojnie światowej 1944–1997. Warszawa 2003, s. 101.
- Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 11, s. 455, 05.11.1938 r.
- M.P. z 1954 r. nr 108, poz. 1481 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy społecznej”.
- M.P. z 1953 r. nr 93, poz. 1289 „za zasługi w pracy społecznej”.
- M.P. z 1951 r. nr 79, poz. 1085 „za zasługi położone w akcji walki o pokój”.
- M.P. z 1939 r. nr 59, poz. 110 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1983.
Oceń: Jan Czuj